dinsdag 10 februari 2015

Het Zorgeloze Kind: Een dwingend ideaal?

Volwassenen mensen komen in allerlei soorten en maten. Sommigen zijn graag het leven in de brouwerij, en voelen zich op slag eenzaam wanneer ze in het weekend eens niet naar een feestje of de kroeg gaan, om al hun maten te zien. Anderen hebben aan een of twee goede vrienden genoeg. Sommige mensen steken elke verdiende euro in hun hobby, hoe buitenissig die in de ogen van anderen ook is. Anderen hebben daar geeneens de tijd voor. Hun werk is hun passie, en ze gaan er prat op wel tachtig uur per week te draaien… En zo kan ik nog wel tig dingen opnoemen waarin volwassenen onderling totaal verschillend zijn.
 
Goedbedoelde, maar dwingende ideeën over wat een gelukkige jeugd inhoudt, kunnen sommige kinderen juist heel ongelukkig maken..

Terwijl we bij volwassenen die grote diversiteit als gegeven accepteren, proberen we bij kinderen die zo veel mogelijk in te dammen en bij te schaven. Een kind dat teveel in de boeken zit moet iets 'anders' doen: op een teamsport, vriendjes maken. Een energiek kind krijgt een plan van aanpak om stil te leren zitten. Voor de kleine computerfreaks wordt er paal en perk aan de beeldschermtijd gesteld. Enzovoort. Zo stimuleren we onze kinderen, door ze ook eens iets te laten doen dat ze niet uit zichzelf hadden opgepakt. Op zich dus een goed ding. Een kind heeft zijn leven lang plezier van dit soort zaken.

Maar soms heb ik het idee dat dit indammen en bijschaven wel eens té ver gaat. Dat kinderen zich koste wat kost dienen aan te passen aan een soort dwingend ideaalbeeld, het ideaalbeeld van het Zorgeloze Kind. En dat ideaalbeeld doet soms meer kwaad dan goed.

Wij volwassenen hebben zo onze eigen ideeën over hoe een kind zich 'hoort' te gedragen, en hoe een gelukkige jeugd 'hoort' te zijn. Vaak is dat een romantisch beeld, gebaseerd op onze eigen gekleurde jeugdherinneringen. Het Zorgeloze Kind speelt het liefst buiten. Lekker ravotten in de modder, hutten bouwen. Soms een beetje ondeugend, maar niet té. Blosjes op de wangen. Het Zorgeloze Kind heeft naast ‘ravotten’ ook nog wat andere hobby’s. Maar lekker buiten spelen met even oude (!) vriendjes is het allerbelangrijkste in een Zorgeloos Kinderleven.

Het Zorgeloze Kind is een vrolijk kind dat niet al te veel bezig is met de serieuze dingen in de wereld. Dat ‘hoort niet’. Gepieker over oorlog en honger verstoort de illusie van een zorgeloze jeugd. Dat geldt overigens ook voor teveel in moeilijke boeken zitten, of opgaan in een 'volwassen' passie. Die zorgeloze jeugd, dat is een illusie die we graag koesteren. Veel mensen willen graag dat kinderen zich als een Zorgeloos Kind gedragen, en proberen uit alle macht kinderen aan dat ideaalbeeld te laten voldoen.

Is dat dan zo erg? Moeten we niet proberen om elk kind zo’n fijne jeugd mee te geven? Met volop boomhutten en vriendjes? Zonder de zorgen die wij als volwassenen hebben? Op zich een nobel streven. Maar er zit een aanname in verborgen. Een aanname die hoogstwaarschijnlijk niet helemaal juist is. En daarom meer kwaad dan goed doet.

Terwijl we zonder problemen accepteren dat de interesses en motivaties van volwassenen mijlenver uit elkaar kunnen liggen, gaan we er vanuit dat alle kinderen zo’n beetje hetzelfde zijn. Ze zijn allemaal zoals het Zorgeloze Kind. Als ze zich niet zo gedragen, dan is er kennelijk ‘iets mis’. Dan is het kind ‘zielig’. Ongeacht wat het kind of de ouders daar zélf van vinden.

Zo'n kind is rijp voor de psycholoog. Jeugdzorg zelfs, in de sommige extreme gevallen. Tijd om bijgeschaafd te worden. Leg die viool maar weg, vier uur per dag studeren kan toch niet gezond zijn? Jeugdopleiding van Ajax? Daar zit je zeker alleen omdat je de gefnuikte voetbalcarrière van je vader goed moet maken. Vergeet die solo reis om de wereld, tijdens een jaartje HAVO 4 leer je véél meer over het 'echte' leven. Leerstof verrijken? Met de gewone leerstof had ik het vroeger al druk genoeg! Kan me niet voorstellen dat je vrijwillig nóg meer in die saaie boeken wil zitten. Ga toch lekker buiten spelen, zoals een ‘normaal’ kind dat doet. Ravotten zul je!

Zo worden kinderen die heel goed weten wat ze willen, tegengehouden door goedbedoelende volwassenen. Omdat hun plannen niet stroken met het ideaalbeeld van hoe een kindertijd ‘hoort’ te zijn. Omdat anderen voor hen bedenken hoe zij gelukkig dienen te worden.

Dat keurslijf, daar worden sommige kinderen pas écht ongelukkig van. En dat kan toch nooit de bedoeling zijn?


Geen opmerkingen:

Een reactie posten