Er
waart een denkfout rond in ons onderwijs. Een fout die aan de basis
van ons jaarklassensysteem ligt. Een grote denkfout, met schadelijke
gevolgen. Dit misverstand zorgt ervoor kinderen in hun cognitieve en
sociale ontwikkeling geremd worden. Met de beste bedoelingen.
In
Nederland wordt er nog steeds vrij strikt vastgehouden aan dit
systeem. Ook al ben je in je ontwikkeling jaren verder, docenten zijn
toch huiverig je een klas over te laten slaan. En dat is vervelend,
want dat betekent dat je als kind vaak een paar eenzame jaren
tegemoet gaat. Ook is het belastend voor je leerkracht. Want die
krijgt er een extra taak bij: Hij of zij moet je constant blijven
uitdagen op jouw niveau, dat mijlenver van de klas vandaan ligt. Iets
wat niet altijd even goed uit de verf komt, met alle gevolgen van
dien.
Dit
wordt vaak gemotiveerd vanuit de sociale ontwikkeling van een kind.
Deel van die sociale ontwikkeling is omgaan met diversiteit. Hoe
intelligent je ook bent, je moet je ook kunnen verplaatsen in mensen
die minder snel van geest zijn dan jij. Men wil kinderen dus kansen
bieden deze vaardigheid te ontwikkelen. Op zich een heel zinnige
gedachte.
Maar
vervolgens worden twee zaken gelijkgesteld aan elkaar, zonder dat
daar een goede reden voor is. En dat is een denkfout. Er wordt
aangenomen dat ‘omgaan met diversiteit’ hetzelfde is ‘omgaan
met leeftijdgenoten’. Met jaargenoten zelfs. En dat is niet het
geval, zo zal ik laten zien.
Stel,
je bent zes. In jaren dan. Geestelijk ben je echter tien jaar oud.
Omdat men belangrijk vindt dat je je leert verplaatsen in minder
intelligente mensen, wordt er besloten dat je in je klas met
zesjarigen blijft. Wat leer je daarvan?
Sociaal
ontwikkel je je in ieder geval niet. Voor een zesjarige is het heel
gewoon om de ene dag beste vriendjes te zijn met Jantje, en de
volgende dag met David, omdat David een nieuw en spannend stukje
speelgoed heeft. Een tienjarige denkt al heel anders over
vriendschap. Leren om gelijkwaardige vriendschappen op te bouwen is
er dan ook niet bij. Samen dingen ondernemen doe je ook niet. Ja, je
kunt prima met je klasgenootjes spelen, maar echt samenspelen is dat
niet. Voor jou is vadertje en moedertje allang geen leuk spelletje meer. Dus je verzint een activiteit die jij ook leuk vindt, en
je begeleidt je klasgenootje door het spel. Zoals een oppas of
kleuterleidster dat ook doet. Samen iets ondernemen, waarbij de ander
ook een inbreng heeft, dat is voor jou een onbekend concept.
Wat
je wel leert: Omgaan met zesjarigen. Begrijpen dat een rode
brandweerauto veel spannender is dan heftig gezworen vriendschap. Dat
kleine frustraties soms een reden zijn tot schoppen en slaan. Dat je
klasgenootje oprecht jaloers is dat jij een dag vrij krijgt omdat je
oma dood is. Omdat hij nog niet begrijpt wat dat betekent, dat een
oma dood gaat. Je leert activiteiten verzinnen voor je klasgenootjes, en ze
daarbij begeleiden. Wat je in feite leert is omgaan met kinderen die
jonger zijn dan jij. Dit is een prachtige sociale vaardigheid, maar
heel wat anders dan ‘omgaan met diversiteit’.
Het
is een vaardigheid die de meeste mensen niet dagelijks nodig hebben
in hun werk. Want tenzij je docent of speelzaalleider wordt, zal je
vaak met overwegend volwassen collega’s moeten werken. Of ze nu
heel slim zijn, of juist niet, de meeste volwassenen zullen het ermee
eens zijn dat je je beste vriend niet laat vallen voor rode
brandweerauto. En tonen medeleven wanneer er een overlijden is.
Op
je werk speelt wel een heel ander soort diversiteit. Hier zitten de
mensen juist niet
gerangschikt op jaartallen. Je zult om moeten leren gaan met Bob, die
een kater heeft van een heftige nacht stappen met zijn jaarclub. Met
Ria, die trots foto’s van haar kleinkinderen laat zien. Met Laila,
die de zorg voor haar dementerende moeder combineert met de zorg voor een jong
gezin. Dat geeft te denken. Als omgang met diversiteit zo belangrijk
is op school, dan zouden kinderen juist niet strikt in ‘jaargangen’
ingedeeld moeten worden!
In
feite leer je dus een sociale vaardigheid waar maar een klein
gedeelte van de volwassen werknemers echt iets aan heeft. Omgaan met
diversiteit leer je niet, of in ieder geval maar heel beperkt. En dat
terwijl dit jaargangensysteem voor slimme kinderen forse nadelen
heeft. Je leert nauwelijks vriendschappen opbouwen, en samen dingen
te doen. En die twee dingen, dat zijn toch heel belangrijke
vaardigheden!
Ook
zal niet ieder slim kind als een engeltje gaan spelen met kinderen
die in zijn ogen ‘baby’s zijn. Alleen zeer sociale kinderen doen
dat. De rest trekt zich terug, in hun eigen wereld. Het enige wat
deze kinderen leren, is dat ze kennelijk niet goed met anderen
overweg kunnen. Hoezo goed voor de sociale ontwikkeling...
Slimme
kinderen worden tegengehouden in hun intellectuele én sociale
ontwikkeling, omdat ze moeten leren omgaan met diversiteit. Maar het
jaarklassensysteem leert ze dat dus niet. Tijd om dit misverstand eens
de wereld uit te helpen..
Wellicht ook interessant: Mijn artikel over bekende misverstanden bij hoogbegaafde kinderen
Wellicht ook interessant: Mijn artikel over bekende misverstanden bij hoogbegaafde kinderen
Bron foto bloemen: Eigen werk
Bron foto kantoor: mconnors
heel erg mooi en juist gesproken! overigens als een kind versnelt, komt het nog niet tussen even intelligente kinderen, - wel tussen kinderen die kwa ontwikkeling wat gelijker lopen. ik ben het verder helemaal eens, gebruik zelf dergelijke argumenten als mensen zeggen dat ze een hb-klas niet goed vinden. Mijn zoon liep vast op de reguliere school en in zijn verslag stond dat hij in zijn eigen wereld leefde en weinig rekening hield met anderen etc....nu op een hb-school ontwikkeld hij sociale aspecten als een razende! Genoeg diversiteit, van voetbaljongetjes tot dromerige gevoelige kinderen, 'roze'meisjes en stoere meiden, rekenwonders en taalliefhebbers en ga zo maar door. Maar wel ontwikkelingsgelijken , die dezelfde taal spreken en op die manier zich met elkaar aan elkaar kunnen ontwikkelen....
BeantwoordenVerwijderen"overigens als een kind versnelt, komt het nog niet tussen even intelligente kinderen"
BeantwoordenVerwijderenDus ook mét een versnelling moet een kind nog steeds met diversiteit om leren gaan, en sociale vaardigheden ontwikkelen :)